Türkiye’de E-Ticarette Yeni Dönem: Ürün Güvenliği ve Şeffaflığı

Türkiye’de e-ticaret sektörü her geçen gün büyüyor. Bu hızlı büyümeyle birlikte hem tüketicilerin haklarını korumaya hem de işletmeleri daha şeffaf ve güvenilir kılmaya yönelik yeni yasal düzenlemeler devreye giriyor. İşte Ticaret Bakanlığı’nın duyurduğu ve 1 Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek olan yeni uzaktan satış yönetmeliğinin daha kapsamlı bir değerlendirmesi:

1. Yeni Yönetmeliğin Kapsamı

Neden çıkarıldı?

• İnternet üzerinden satış yapılan platformlarda tüketicilerin ürünlere dair yetersiz veya yanıltıcı bilgiye maruz kalması, güvenli olmayan ürünlerin piyasaya sürülmesi ve bilgi eksikliğinden kaynaklanan tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi hedefleniyor.

• Bakanlık, hem yerli hem yabancı satıcıların sorumluluklarını netleştirerek, haksız rekabetin ve korsan/merdiven altı üretimin önüne geçmek istiyor.

Kimleri kapsıyor?

• Yönetmelik, Türkiye’de faaliyet gösteren tüm e-ticaret sitelerini, pazaryerlerini (marketplace) ve ayrıca yurt dışından Türkiye’ye satış yapan işletmeleri kapsıyor.

• Üreticiler, ithalatçılar, dağıtıcılar ve platform sahipleri de bu düzenlemede sorumlu taraflar olarak tanımlanıyor.

Ne zaman yürürlüğe girecek?

• 30 Ekim 2024’te Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik, 5 aylık geçiş sürecinin ardından 1 Nisan 2025 itibarıyla resmen uygulamaya koyulacak.

• Geçiş süreci boyunca firmaların altyapılarını ve süreçlerini yeni kurallara uyumlu hale getirmeleri bekleniyor.

2. Ürün Güvenliği ve Şeffaflık

Açık ve anlaşılır bilgi sunumu

• Online satış yapan firmalar, ürün hakkında detaylı teknik bilgi ile üretici veya ithalatçı bilgilerini tüketiciye sunmak zorunda kalacak. Malzeme içeriğinden kullanım talimatlarına, garanti koşullarından sertifikalara kadar tüm kritik bilgiler kolayca erişilebilir olacak.

• Böylece tüketici, tıpkı fiziki bir mağazada olduğu gibi güvenilir ve net bilgiye erişebilecek. Bu şeffaflık, olası iade veya garanti sorunlarında da karar verme sürecini kolaylaştıracak.

Üretici ve ithalatçı bilgilerinin ifşa edilmesi

• Pazaryerlerindeki ilanlarda, ürünü sunan firmanın açık adresi, iletişim bilgileri ve ürünün yasal standartlara uyduğuna dair belgeler açıkça gösterilecek.

• Bu sayede tüketici, ürünün kaynağına dair tereddüt yaşamadan alışveriş yapabilecek. Aynı zamanda, ürünle ilgili bir sorun olduğunda kime başvuracağını net olarak bilecek.

3. Uygunsuz Ürünlerin Kaldırılması

Standart dışı ürünlere hızlı müdahale

• Yönetmelikle birlikte, satıcılar ve pazar yerleri standartlara uymayan veya sahte ürünleri tespit ettiklerinde, 24 saat içinde bu ürün ilanlarını yayından kaldırmak zorunda olacak.

• Belirli sektörlerde (örneğin elektrikli cihazlar, sağlık ve kozmetik ürünleri vb.) ürünlerin belirli test, sertifika ve kullanım güvenliği standartlarını karşılamaması durumunda ağır yaptırımlar devreye girecek. Bu düzenleme, tüketicilerin sağlığını veya güvenliğini tehdit edebilecek ürünlerin yaygınlaşmasının önüne geçmeyi amaçlıyor.

4. Tüketiciler İçin Doğrudan İletişim Noktası

Sorun yaşayan tüketici ne yapacak?

• Pek çok online platformda yaşanan temel sorunlardan biri, kullanıcıların şikâyet veya iade süreçlerinde muhatap bulmada zorlanmasıydı. Yeni yönetmelik, bu soruna kökten çözüm getiriyor.

• Artık e-ticaret platformları, “ürün güvenliği ve müşteri bildirimlerine cevap verecek” bir başvuru mekanizması kurmak zorunda olacak. Tüketiciler bu kanal üzerinden doğrudan satıcıya veya platform yetkililerine ulaşarak sorunlarını iletebilecek, süreç daha şeffaf ve hızlı şekilde takip edilebilecek.

5. Yurt Dışından Satış Yapanlar İçin Temsilci Zorunluluğu

Uluslararası firmaların sorumluluğu

• Türkiye’ye ürün satmak isteyen yabancı firmalar, Türkiye sınırları içerisinde yasal bir temsilci veya şube bulundurmak zorunda kalacak.

• Bu temsilciler, satış sonrası sorunların çözümünde, hukuki sorumlulukların yerine getirilmesinde ve cezai yaptırımların tebliği süreçlerinde muhatap olacak. Bu düzenleme, özellikle gümrükten geçiş ve sonrasında kargo süreciyle ilgili yaşanan sorunları azaltmayı amaçlıyor.

6. Uyumsuzluk Durumunda Yaptırımlar

Cezalar ve yaptırımlar

• 7223 sayılı “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu” kapsamında, yönetmelik hükümlerine uyulmaması halinde cezai yaptırımlar uygulanacak.

• Bu yaptırımlar arasında, uyarılardan para cezalarına, ilan veya içeriğin kaldırılmasından, erişimin tamamen engellenmesine kadar çeşitli seviyeler bulunuyor. Özellikle tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini ilgilendiren durumlarda cezaların daha da katı olması bekleniyor.

Sonuç: E-Ticarette Güven ve Kalitenin Artması Bekleniyor

1 Nisan 2025 itibarıyla Türkiye’de online alışveriş deneyimi daha güvenli ve şeffaf hale gelecek. Yeni düzenlemeler, tüketicilerin haklarını korurken, işletmelerin sorumluluklarını da netleştiriyor. Özellikle ürün güvenliğinin sağlanması, tüketicilerin mağduriyetlerinin önlenmesi ve sektöre yabancı girişlerin kayıt altına alınması konusunda önemli bir eşik olan bu yönetmelik, e-ticaret sektöründeki standartları yükseltecek.

Kısaca:

• Tüketicilerin ürüne dair bilgiye kolay erişimi sağlanacak.

• Uygun olmayan veya güvenlik riski olan ürünlerin hızlıca kaldırılması zorunlu olacak.

• Yabancı satıcılar, Türkiye’de temsilci atayarak sorumluluk üstlenecek.

• Kurallara uyulmaması durumunda çeşitli yaptırımlar devreye girecek.

Artan güven ve şeffaflıkla birlikte, yurt içi ve yurt dışı firmaların daha sağlıklı bir rekabet ortamına kavuşması bekleniyor. Bu da hem tüketicilere hem de sektördeki tüm paydaşlara olumlu bir katkı sunacak. E-ticaretle ilgilenen herkesin bu düzenlemeleri yakından takip etmesi ve altyapılarını bu yeni kurallara göre güncellemesi, gelecekte rekabette geride kalmamak adına büyük önem taşıyor.